'k heb weer iets bijgeleerd vandaag.

[Eric Desart]

Topic titel: gebeurd vaak. Met meer te weten leer je vooral wat je allemaal niet weet.


Groetjes

Vandaag in een studio geweest om de variable akoestiek te optimaliseren in functie de bezetting van de opname ruimte (CD opname klassieke muziek).

Als één van de solisten was daar Jean-Claude Vanden Eynden (internationaal geroemd pianist).

Sedert een paar weken was ik als fun, ter ontspanning een beetje bezig met de relatie mathematica en muziek.
Verdorie er zijn nogal wat temperamenten in muziek ..... niet te tellen.

Hoe dan ook ik vroeg mij af wat het verschil is tussen een goede top piano stemmer en een gewone piano stemmer (behoudens ervaring en kennis en onderhoud van mechanisme).
Reden dat diezelfde vraag voor mij weer eens naar boven kwam: deze studio heeft een Steinway vleugel en men was niet echt tevreden/gelukkig over de klank resulterend van het vorige werk van stemmer x.. Er moest dus een top-naam aan te pas komen.
Gewoonlijk ben ik behoorlijk critisch in een wereld van artisten waar objectiviteit, gevoelsmatigheid en geloof vaak in elkaar overvloeien.

Het lijkt simpel: de exacte frequenties van piano noten zijn gekend (kan je in formule uitdrukken = equal tempered, soms beetje gestreched naar hoog).
Met een instrument tuner (relatief zeer goedkope software) kan je die frequentie nauwkeurig meten tot op fracties van een cent (1 cent = 1/1200 van een octaaf) wat veel nauwkeuriger is dan de meeste standaard, véél duurdere normale meetapparatuur of Fourier analyze software toelaat.

Dus als de noten gekend zijn, en er is software die veel nauwkeurig dan het beste gehoor kan vertellen of je de snaren moet aanspannen of ontspannen, waarom zou dan de stemming van een goede piano stemmer beter zijn dan van een gemiddelde stemmer????
Beide kunnen die noten juist zetten, en ik ben zeker dat ik dat ook kan.

Ik had hier reeds vroeger met muzikanten over gepraat en kreeg telkens een verwarde uitleg van minors and majors, fifths en fourths in alle mogelijke versies, maten en modellen. Meer een uitleg stijl: Eric kent toch niet veel van muziek, dus een sausje van complexe dingen en die zwijgt wel ....

Voor mij de simpele onbeantwoorde vraag bleef: internationaal is geaccepteerd dat een standaard piano stemming "equal tempered" is. Dit betekend dat de afstand tussen elke van de 12 noten (dit zijn de witte en zwarte toetsen samen) exact gelijk is (log 2 schaal). Musici hebben dit geaccepteerd (ik praat hier niet over speciale tuning/tempering in functie van specifieke muziek), stukken worden hiervoor geschreven.
Als ik of gelijk wie die noten juist zet (wat zelfs kan zonder iets van muziek te kennen of te begrijpen), hoe kan gelijk wie die stemming/tuning verbeteren???

Dit gesprek met Jean-Claude Vanden Eynden was echter simpel en duidelijk (typisch als je met mensen praat die weten waar ze het over hebben).
Hij vertelde mij dat een goede stemmer de snaren van dezelfde noot vaak/soms bewust fout zet t.o.v. om een timbre te krijgen wat ook nog afhankelijk is van het instrument.
Fysisch betekent dit dat zij willens en wetens de snaren zo stemmen dat er een gecontroleerde beatfrequentie ontstaat die een aangename klank geeft zonder storend te zijn.
Voor degene die niet weten wat een beat frequency is kijk naar deze animatie:
http://www.isvr.soton.ac.uk/SPCG/Tutorial/Tutorial/Tutorial_files/Web-hearing-beats.htm
Twee tonen die een beetje verschillen in frequentie (toon) veroorzaken een zweving (toon afwisselend zwelt aan en neem af enz.). Strikt akoestisch zou je kunnen stellen dat dit fout is.
Ter informatie voor degenen die een piano hoofdzakelijk aan de buitenkant kunnen thuisbrengen: bij een piano hebben de laagste noten 1 snaar, het middengebied 2 snaren en het hoog gebied 3 snaren per toon.

Hij vertelde ook dat hij reeds op een piano gespeeld had waar deze stemming continue electronisch werd bijgestuurd zodat alle snaren op exact de juiste theoretische frequenctie bleven (ik ken geen details over hoe of wat, maar ga ervan uit dat dit een behoorlijk duur professioneel ding was). Het feit alleen dat de aanliggende snaren zo exact stonden maakte voor hem de klank niet mooi.

Dit is de eerste maal in mijn leven dat iemand mij verteld dat een goede stemmer bewust dingen "strikt akoestisch gezien" fout stemt om tot een mooi klankbeeld te komen aangepast aan het individueel karakter van de piano. Hij vermelde duidelijk dat, indien gemeten, deze frequenties van de aanliggende snaren best (lichtjes) konden afwijken van elkaar, maar dat deze "ontstemming" een bewuste actie is.

Tussen haakjes: Jean-Claude Vanden Eynden is echt niet zomaar iemand.
(Op 16 jarige leeftijd reeds winnaar van de Koninging Elizabeth wedstrijd, en vaak vermeld als beste Belgische pianist).
http://www.google.com/search?q=Jean-Claude%20Vanden%20Eynden

Dus een goede stemmer is iemand die weet hoe hij bewust en gecontroleerd iets fout kan stemmen.
(Damnit - hier ga ik de mist in met mijn super-nauwkeurige tuning software)

Eric

[Geluidforum]

Zou 'gevoel' zich dan werkelijk niet laten vatten in wiskundige vergelijkingen?






Best een mooie gedachte eigenlijk!
_________________
- Ook ú kunt (als geregistreerd gebruiker) beschikken over een onderschrift - Klik hier
- Voor vragen en opmerkingen aan de beheerder, mail naar geluidforum@gmail.com

[Eric Desart]

Vertraagde reactie.

Jeroen, ik denk dat ik jou weer eens gelijk moet geven. Damnit .......
Zoek ik naar simpele logica die er blijkbaar niet is. 'k Moet een andere bezigheid vinden ......., te verwarrend zo ......

Hoe juister dat ik een piano stem hoe meer ze verkeerd komt te staan .... of zoiets in die trend .......